|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TÜP BEBEK NEDİR?
Tüp bebek kadın yumurta hücresi (oosit) ile erkek meni hücresinin (sperm) vücut dışında çok özel laboratuvar şartlarında döllenerek; döllenmiş yumurta hücresinin (embriyo) rahim içine yerleştirilmesidir.
KİMLERE TÜP BEBEK UYGULANIR?
• Her iki tüpün tıkalı olması:
Bu durumda sperm hücresinin yumurta hücresine ulaşarak dölleme şansı yoktur.
• Sperm sayı, hareket veya normal sperm oranının (morfoloji) düşük olması:
Bu problemlerin hepsi bir arada yada ayrı ayrı olabilir. Sperm sayı ve hareketliliği normal sınırlarda olan bir hastada normal görünüme sahip sperm yüzdesi normalden az ise yine tüp bebek gerekir.
• Rahim içi aşılama ile sonuç alınamayan hastalar:
3 - 4 defa başarısız aşılama denemesi sonrası IVF uygulamasına geçilebilir.
• Sebebi açıklanamayan kısırlık vakaları:
Tüm incelemelere rağmen %20 oranında kısırlığı açıklayacak hiçbir neden bulunamayabilir. Bu durumda özellikle 36 yaş ve üstü bayanlarda IVF ön planda düşünülür.
• Şiddetli endometriozis vakaları:
Endometriozis, kadının her ay düzenli adet olmasını sağlayan rahim içi zar dokusunun (endometrium) rahim içi dışında, tüplerde, yumurtalıklarda ve/veya karın içi zarında yerleşmesiyle karakterize bir hastalıktır. Her adet döneminde bu rahim dışı bölgelerde kanamalar olabilir. Bunun sonucunda tüplerde, karın zarında yapışıklıklar, yumurtalıklarda kist oluşabilir. İlerlemiş vakalarda IVF gerekebilir.
TÜP BEBEK / MİKROENJEKSİYON TEDAVİSİ
Tüp bebek uygulamasının süresi seçilen tedavi türüne göre değişmektedir. Tedavide en yaygın olarak uzun protokol uygulanır. Bu protokolün tedavi basamakları şunlardır:
1. ÖN SİKLUS
Tedaviye başlanılmasına karar verilen hastaya ilk adet dönemiyle birlikte doğum kontrol hapı başlanır. Bunun amacı hastada bir sonraki ay tedaviye başlanmasını engelleyecek bir yumurtalık kisti oluşmasını engellemek ve zamanında adet görmesini sağlamaktır. Adetin 21. günü tedaviye bir ‘gonadotropin-releasing hormon’ (GnRH) analoğu eklenir. Bu çok etkili anti-hormon, burun spreyi veya günlük enjeksiyon olarak verilir. Analog, hipofiz olarak bilinen beyindeki küçük bir bezin faaliyetlerini baskılar. Hipofiz normalde, iki önemli üreme hormonu follikül stimulan hormon (FSH) ve luteinizan hormon (LH)’nun salgılanmasını kontrol eder. Normalde bu hormonlar overin her ay bir follikül üretimini uyarır. Analog hipofiz ve over arasındaki normal bağlantıyı geçici olarak durdurur. Bu ilaca yumurta toplama işlemine kadar devam edilir. Doğum kontrol hapı 21 gün kullanılır. Hap bittikten sonra 10 gün içinde yeni adet dönemi başlar.
2.YUMURTALIKLARIN UYARILMASI
Yeni adet döneminin 3. gününde yumurtalıkların uyarılması için, iğne şeklinde hormon içeren ilaçlara başlanır. Bu ilaçların kullanılmasının amacı, yumurtalıklarda birden fazla yumurta hücresi gelişimini sağlamaktır. Bu gebelik şansını arttırır. Yumurtalıkların uyarılma süresi kişiden kişiye değişir. Bu sürenin uzunluğunu yumurtalıkların kullanılan ilaca cevabı belirler. Ortalama süre yaklaşık 10-12 gündür. Bu dönemde, gün aşırı hormon ve ultrasonla yumurta gelişimi takip edilir.
3.YUMURTA TOPLANMASI
Yumurta hücreleri belli olgunluğa ve büyüklüğe ulaştığında, yumurtaların çatlamasını sağlayan farklı bir hormonal iğne ile çatlatılır. İğne yapıldıktan 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır. Bu iğnenin zamanında yapılması çok önemlidir.
Yumurta toplama işlemi: Hasta sabah aç karnına kabul edilir. İşlem hasta uyutularak yapıldığından AĞRISIZDIR. Operasyon toplam 20-30 dakika sürer. IVF için yumurtalara, ultrason yardımıyla vajinal yoldan ulaşılır. Ultrason, yumurtaları dışarı emen küçük bir iğnenin doğru yere yöneltilmesini sağlar. Hasta başına yumurta sayısı 10-12 bulunabilir, 1’den 40’a kadar da olabilir. Çok nadir olarak, yeterli tetkiklere rağmen, hiç yumurta toplanamayabilir. Yumurta toplama işlemi hastanede kalmayı gerektirmez. Birkaç saat sonra evinize gidebilirsiniz.
4.YUMURTALARIN DÖLLENMESİ
Elde edilen yumurta hücreleri, laboratuvar şartlarında sperm hücre kalitesine göre klasik tüp bebek yada mikroenjeksiyon ile döllenir. Sperm hücresinin yumurta hücresini döllemesiyle EMBRİYO oluşur. Embriyo anne karnında gelişen bebeğin temel taşıdır. Döllenme, yaklaşık 12-15 saatte oluşur ve mikroskop altında saptanır. Sonuç hastaya telefonla bildirilir. Ayrıca embriyoların transferi için zaman kararlaştırılır.
5. EMBRİYO TRANSFERİ
Döllenmiş yumurtalara pre-embriyo veya zigot denilir ve yumurta toplanmasından 48-72, hatta 120 saat sonra transfer yapılır. Transferin ne zaman yapılacağı embriyo sayı ve kalitesine bağlıdır. Embriyolar, ince plastik bir boru şeklindeki kateter yardımıyla rahim ağzından nazikçe geçilerek rahim içerisine transfer edilir. Transfer edilecek embryo sayısı genellikle uygulamadan önce jinekologla kararlaştırılır. Embriyo transferi basit ve genellikle ağrısızdır. Yarım saatlik bir dinlenme süresinden sonra taburcu olabilirsiniz. Hastaya yaklaşık iki hafta sonra gebelik testi yapılır ve bu süre içinde hormonal destek verilir.